W Sieradzu zakończyła się w czwartek 21 marca wieczorem dwudniowa Retrospektywą Festiwalu NNW. Podczas uroczystej gali, zorganizowanej na zakończenie naszego filmowo-historycznego wydarzenia, wręczono bohaterom z regionu honorowe statuetki: Sygnety Niepodległości i Drzwi do Wolności. Festiwal NNW od lat honoruje bohaterów przywracając im pamięć. Galę poprowadził Krzysztof Ziemiec a gości przywitał dyrektor Festiwalu Filmowego NNW Arkadiusz Gołębiewski.
Wśród gości gali widać było wiceprezydenta Sieradza Rafała Matysiaka oraz radnych Rady Miejskiej w Sieradzu, Iwonę Koperską Przewodniczącą Sejmiku Województwa Łódzkiego, przedstawicieli samorządu, Jarosława Janiaka – wójta Gminy Burzenin, Krzysztofa Andrzejewskiego – wójta Gminy Goszczanów, przedstawicieli duchowieństwa, siostry z Zakonu Sióstr Urszulanek, Radosława Kucharskiego – przewodniczącego Solidarności Rolników Indywidualnych Powiatu Sieradzkiego oraz Romualda Erenca – dyrektora Sieradzkiego Centrum Kultury. Nie zabrakło przedstawicieli środowisk kombatanckich i wolnościowych Ziemi Sieradzkiej a także przedstawicieli Placówek Oświatowych w Sieradzu.
Uhonorowani Sygnetami Niepodległości Festiwalu NNW w Sieradzu
Pośmiertnie uhonorowanie otrzymali m.in. bracia: Stanisław, Czesław, Tadeusz i Antoni Bartolikowie z Sieradza.
- Antoni Bartolik ps. „Bar”, „Bokser”, „Szary” – żołnierz 37 Pułku Piechoty, podoficer Korpusu Ochrony Pogranicza. W konspiracji ZWZ-AK, dowódca Sekcji Odwetu Obwodu Sieradz. Więzień KL Auschwitz, Gross Rosen i Buchenwald. Od lutego 1946 r. był czynnym członkiem organizacji Konspiracyjne Wojsko Polskie obwód Sieradz kryp. „Młockarnia”, mianowany dowódcą plutonu Służba Ochrony Społeczeństwa (S.O.S.) krypt. „Burza”. Używał pseudonimu „Szary. W dniu 29.06.1946 r. została aresztowany przez Główny Zarząd Informacji Wojska Polskiego i poddany okrutnemu śledztwu. W dniach 09-14.12.1946 r. zasiadł na ławie oskarżonych wraz z Stanisławem Sojczyńskim „Warszycem” i innymi. W dniu 17.12.1946 r. wyrokiem WSR w Łodzi został skazany na karę śmierci zamienioną na dożywotnie więzienie,, a potem złagodzoną do 15 lat. Po zastosowaniu amnestii warunkowo zwolniony z odbywania kary. W latach późniejszych był członkiem NSZZ „Solidarność” regionu Ziemia Sieradzka, za co był aresztowany w grudniu 1981 r. i osadzony w zakładach karnych Sieradzu i w Łowiczu. Ze względu na zły stan zdrowia przeniesiony do szpitala w Łodzi, gdzie został zwolniony w styczniu1982. Był najstarszą osobą internowaną podczas stanu wojennego w regionie łódzkim.
- Stanisław Bartolik w 1948 r., za przynależność do Konspiracyjnego Wojska Polskiego, został skazany na karę łączną 12 lat więzienia, utratę praw publicznych na okres 5 lat oraz przepadek mienia.
- Czesław Bartolik ps „Dąb” od 1946 r. był członkiem oddziału Konspiracyjnego Wojska Polskiego por. Kazimierza Skalskiego „Zapory”. Sądzony był w rocesie żołnierzy KWP w 1947 r. i skazany na 8 lat więzienia.
- Tadeusz Bartolik ps. Lis” – podobnie, jak bracia był członkiem Konspiracyjnego Wojska Polskiego na terenie powiatu sieradzkiego. Dwukrotnie za swoją działalność aresztowany. Udało mu się uciec z aresztu. Ukrywał się pod fałszywym nazwiskiem na Śląsku. Ujawnił się w maju 1956 r.
W imieniu śp. braci Bartolików statuetkę odebrał Grzegorz Bartolik z rąk pani Iwony Koperskiej – przewodniczącej Sejmiku Województwa Łódzkiego
- Sygnet Niepodległości otrzymał także pośmiertnie porucznik Antoni Chowański ps. „Wojciech”, „Kuba” – wywiadowca ZWZ-AK Obwodu Sieradz. Już w okresie okupacji niemieckiej brał udział w małych sabotażach na terenie obwodu sieradzkiego, organizując akcje na węzłach kolejowych. W styczniu 1946 r. wstąpił do KWP. Był żołnierzem drużyny Służby Ochrony Społeczeństwa KWP o krypt. „Burza” wraz z sierż. Antonim Bartolikiem ps. „Szary”. Zwalczał bandytyzm, konfidentów UB i partyjnych aktywistów, rekwirował mienie państwowe. Po aresztowaniu dowódcy KWP udało mu się zmobilizować grupę 20 partyzantów, którą nazwano kryptonimem „Bałtyk”. Dokonywali rozbrojeń funkcjonariuszy PUBP oraz MO. Do rozpracowania „Kuby powołano specjalną grupę operacyjną, którą intensywnie inwigilowano, podobnie jak ich rodziny. Został złapany w 1950 roku, zmarł w drodze do PUBP w Sieradzu. Po dziś dzień nie wiadomo, gdzie został pochowany. 9 maja 2008 r. w miejscowości Orzeł Biały odsłonięto symboliczny pomnik upamiętniający jego oraz brata Jana Chowańskiego.
Statuetkę odebrał Tadeusz Chowański – bratanek porucznika, a wręczył ją Rafał Matysiak- wiceprezydent Sieradza.
- Kolejny Sygnet Niepodległości przyznano pośmiertnie Janowi Chowańskiemu ps. „Tadek”. Od 1946 do 1949 roku był żołnierzem Konspiracyjnego Wojska Polskiego (KWP), w czerwcu 1942 r. wywieziony na roboty przymusowe w okolice Magdeburga. Wiosną 1947 r. wstąpił do oddziału swojego brata Antoniego Chowańskiego „Kuby” podporządkowanego rozkazom Jana Małolepszego „Murata”. Brał udział w wielu akcjach wymierzonych w funkcjonariuszy bezpieki i działaczy partyjnych oraz akcjach zaopatrzeniowych. W styczniu 1948 roku został ranny w starciu z grupą operacyjną UB. Aresztowany w 1949 roku, a potem wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi skazany na karę śmierci, którą wykonano 19 maja 1950 r. w więzieniu przy ul. Kopernika w Łodzi. Szczątki Jana Chowańskiego zostały odnalezione w grudniu 2021 r. podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu komunalnym „Doły” przy ul. Smutnej w Łodzi.
Statuetkę wręczył Arkadiusz Gołębiewski- dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Filmowego a odebrał Tadeusz Chowański.
- Ostatni Sygnet Niepodległości przyznano w Sieradzu pośmiertnie Ludwikowi Danielakowi ps. „Szatan”, „Bojar”, „Lotny” – żołnierzowi KWP ziemi bełchatowskiej i piotrkowskiej, który stawiał opór władzy komunistycznej od 1946 do 1954 roku. Był dowódcą oddziału partyzanckiego, potem przez kilka lat musiał się ukrywać. Brał aktywny udział w akcjach – głównie napadach na posterunki milicji, ORMO, instytucje władzy komunistycznej czy przymusowo zakładane spółdzielnie. Wykonywał ze swoim oddziałem egzekucje na przedstawicielach władzy komunistycznej. Skazany przez komunistyczny sąd na sześciokrotną karę śmierci, został stracony w 1955 r. Wyrok wykonano w więzieniu przy ulicy Sterlinga w Łodzi. Do dziś nie znane jest miejsce jego pochówku. Przed wykonaniem wyroku Ludwika odwiedziła rodzina. Powiedział wtedy:„Gdybym się jeszcze raz urodził, też bym walczył z komuną”. Na cmentarzu w Woli Krzysztoporskiej znajduje się symboliczny grób „Bojara”.
Statuetkę wręczył reżyser Maciej Pawlicki.
Uhonorowani Drzwiami do Wolności Festiwalu NNW w Sieradzu
- Michał Gorczyca – od 1980 r. działacz NSZZ „SOLIDARNOŚĆ” w Sieradzu. Brał udział w przygotowaniu i przebiegu strajku ostrzegawczego w zakładzie w Sieradzu w marcu 1981 r. W po 13 grudnia kontynuował nielegalną wówczas działalnością związkową w ramach Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Ziemi Sieradzkiej oraz Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Podejmował działania mające na celu przywrócenie działalności zawieszonego Związku, organizował zbiórki pieniędzy na pomoc osobom represjonowanym, kolportaż prasy i wydawnictw podziemnych, sporządzanie ulotek i plakatów o treściach związkowych i antykomunistycznych a także w akcje plakatowe. Inwigilowany i rozpracowywany w latach 1981–1989 przez Służbę Bezpieczeństwa. Osadzony za swoją działalność w Zakładzie Karnym w Sieradzu, gdzie przebywał do 1983 r.
Statuetkę panu Michałowi Gorczycy wręczył Rafał Matysiak -wiceprezydent miasta Sieradza.
- Pośmiertnie Jerzy Dęga – działacz NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. W okresie PRL-u organizował struktury gminne Związku oraz współpracował z Ogólnopolskim Komitetem Oporu Rolników kolportując ulotki i prasę podziemną. Był uczestnikiem porozumień rzeszowsko-ustrzyckich w 1981r. Po upadku komunizmu pełnił funkcję przewodniczącego Rady Wojewódzkiej NSZZ RI „Solidarność” Województwa Łódzkiego, a w 2016 roku otrzymał tytuł honorowego przewodniczącego Rady Wojewódzkiej NSZZ RI „Solidarność” w Łodzi. Przez ponad 50 lat był członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej, a przez 25 lat prezesem OSP w Charłupi Małej, gdzie mieszkał i pracował. W uznaniu zasług został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym, Srebrnym i Brązowym Krzyżem Zasługi za wybitne zasługi w działalności dla rozwoju polskiego rolnictwa, działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju, za osiągnięcia w pracy społecznej i związkowej.
Statuetkę na ręce żony i córki pana Jerzego wręczył Radosław Kucharski – przewodniczący Solidarności Rolników Indywidaulanych Powiatu Sieradzkiego.
- Jerzy Pietrucha, który razem ze swoją wielopokoleniową rodziną przedsiębiorców jest mocno związany z Gminą Błaszki, angażuje się w działalność społeczną na rzecz jej mieszkańców. Grupa Pietrucha współpracuje z Zespołem Szkół im. St. Staszica w Błaszkach i pozostałymi placówkami edukacyjnymi działającymi na terenie gminy. Wspiera błaszkowską drużynę harcerską angażując się w projekty wydawnicze upamiętniające lokalną historię, jak również współorganizując imprezy plenerowe o charakterze historycznym. Rodzinne przedsiębiorstwo realizuje misję krzewienia postaw patriotycznych oraz poszanowania lokalnej historii . Sfinansowało m.in. renowację grobowca rodziny Żelisławskich, z której wywodzi się Kazimierz Pilawa-Żelisławski – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler orderu Virtutti Militari, ofiara Zbrodni Katyńskiej. Od 2014 r. Jerzy Pietrucha jest organizatorem Rajdu Konnego Pamięci Żołnierzy Wyklętych – cyklicznego wydarzenia organizowanego od 9 lat.
Statuetkę w imieniu Jerzego Pietruchy odebrał Marcin Chorąziak a wręczył ją Tadeusz Chowański.
- Marian Szaflik – wieloletni działacz społeczny z Burzenina. W latach 1980-1992 Zastępca Przewodniczącego Gminnego Komitetu Obywatelskiego Solidarność w Burzeninie a także klubu Solidarności w zakładzie Terpol. Inicjator budowy pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego odsłoniętego 15 sierpnia 1991. Aktywny członek, organizator i uczestnik stowarzyszeń i ruchów społecznych, zamiłowany historyk regionu.
Statuetkę Marianowi Szaflikowi wręczył pan Jarosław Janiak – wójt Gminy Burzenin.
- Urząd Marszałka Województwa Łódzkiego. Statuetka przyznana za wieloletnie wyjątkowe zaangażowanie i wspieranie inicjatyw edukacyjnych i patriotycznych, szczególnie kierowanych do młodzieży. Urząd Marszałkowski w Łodzi jest jednym z samorządów, który dba o pamięć niezłomnych bohaterów walczących o wolność naszej ojczyzny. Stworzył program, dzięki któremu można pozyskiwać środki na upamiętniane historycznych wydarzeń lokalnych społeczności województwa łódzkiego. Stoi na straży pamięci tych, którzy walczyli o naszą wolność. Jest organizatorem rekonstrukcji bitwy w rejonie rzeki Warty w Beleniu oraz konkursu “Żołnierze Wyklęci – niezłomni obrońcy Rzeczypospolitej”. Uczestnicy tego konkursu mogą pogłębić swoją wiedzę o bohaterach i zapoznać się z ich losami. To nie tylko doskonała okazja do zwiększenia świadomości historycznej, ale także do uczczenia pamięci tych, którzy oddali swoje życie za Polskę.
Statuetkę odebrała z rak Arkadiusza Gołębiewskiego pani Iwona Koperska – przewodnicząca Sejmiku Województwa Łódzkiego.
Statuetka Przyjaciela Festiwalu NNW
Galę zakończyła niespodzianka. Z inicjatywy dyrektora Festiwalu NNW Arkadiusza Gołębiewskiego została wręczona statuetka Przyjaciela Festiwalu dla wiceprezydenta Sieradza Rafała Matysiaka.
Uroczystość zakończył koncert polskiej muzyki filmowej w wykonaniu uczniów, absolwentów, nauczycieli i przyjaciół Państwowej Szkoły Muzycznej I st. w Sieradzu.
Organizatorzy Retrospektywy w Sieradzu: Stowarzyszenie Scena Kultury oraz Miasto Sieradz.
Projekt współfinansowany z budżetu Samorządu Województwa Łódzkiego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021–2030.
Partnerem Wydarzenia jest Województwo Łódzkie.
