Co roku na Festiwalu Filmowym NNW oprócz nagród filmowych, wręczane są uhonorowania dla “Świadków historii”. Jedną ze statuetek są Drzwi do wolności Festiwalu NNW – wyróżnienie przyznawane za odwagę oraz poświęcenie bohaterom drugiego planu, wspierającym działaczy podziemia niepodległościowego, Solidarnościowego oraz osób niezłomnie walczących o wolność. W tym roku zostało nim uhonorowanych 18 osób i trzy instytucje.
NAGRODY DRZWI DO WOLNOŚCI W CZASIE XIV FESTIWALU FILMOWEGO NNW OTRZYMALI:
– Pan Przemysław Miśkiewicz – zasłużony działacz opozycji, niezależny dziennikarz i wydawca. Bohater filmu „Precz z komuną” reż. Jędrzej Lipski film jest w festiwalowym konkursie Dokumentów Polskich. Autor wielu akcji pomocowych dla Ukrainy
„Ja pamiętam jak o wolność walczyliśmy. Teraz te drzwi do wolności się zamykają bo jutro Władimir Putin ogłosi przyłączenie 15% Ukrainy do Rosji – imperialnej Rosji, która nic się nie zmieniała od lat. Nagrodę chciałem zadedykować narodowi ukraińskiemu. Oni walczą o naszą wolność, o naszą cywilizację, walczą z najgorszym złem”- powiedział Przemysław Miśkiewicz odbierając nagrodę.
– Pan Christopher O’Neil, który aktywnie działał na rzecz opozycji demokratycznej w Polsce w latach 1980-tych. Jest organizatorem polskich konwojów z pomocą dla uchodźców z Kosowa. Nagrodę wręczył Pan Jan Loryś, syn legendarnej Komendantki Głównej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet, przyjaciółki naszego festiwalu, która w maju tego roku odeszła od nas w wieku prawie 107 lat. Pan Jan specjalnie przyleciał z Chicago na Festiwal NNW w Gdyni.
„Jestem onieśmielony tą nagrodą. Chciałbym przyjąć ją w imieniu organizacji podziemnej w Lublinie przez którą miałem możność udzielać pomocy Polsce w dążeniu do niepodległości, czyli Liberalno-Demokratycznej Partii „Niepodległość” – powiedział Christopher O’Neil odbierając uhonorowanie
– PKP Intercity. Po torach całej Polski, jeżdżą lokomotywy z wizerunkami bohaterów polskiej wolności, dlatego festiwal NNW wręczył nagrodę za nieszablonowy wyraz dumy dla bohaterów polskiej historii. Nagrodę wręczyła Pani Karolina Maczek-Skillen, wnuczka generała Stanisława Maczka. „Od kilku lat chcemy pokazać podróżnym, że ważny jest patriotyzm. Cieszę się, że mogę uczestniczyć w tym festiwalu” – powiedział Prezes PKP Intercity pan Marek Chraniuk..
– Jan Nebesio – polski działacz związkowy i opozycji demokratycznej PRL. Należał do Solidarności Walczącej, kierował pododdziałem w Sanoku. Odbierając nagrodę z rąk opozycjonistki, aktorki i laureatki Platynowego Opornika Festiwalu NNW pani Ewy Dałkowskiej powiedział: ”Walka o Polskę się nie skończyła. Nie osiadajmy na laurach. Niech żyje Polska!”.
– Danuta i Zbigniew Kaszlej – pochodzący z Augustowa historycy, pasjonaci upowszechniania wiedzy o Obławie Augustowskiej. Zebrali niezliczoną liczbę świadectw. Zajmują się w sposób niezwykły współpracą z młodzieżą, Sybirakami i kombatantami. Przez lata zabiegali o Dom Turka- zabytkową kamienicę w Augustowie a jednocześnie katownie NKWD i UB. Więziono tam Polaków wyznaczonych do deportacji na Syberię i mordowano przeciwników władzy radzieckiej. Dziś kamienica jest pod opieką Instytutu Pileckiego. Nagrodę wręczyli: Imre Molnar – dyplomata, historyk z Węgier, strażnik pamięci o ofiarach roku 1956 i Tomasz Molnar – artysta, opozycjonista, który upamiętniał Kwaterę 301 (odpowiednik warszawskiej „Łączki”).
„Wolność jest jak tlen, więc jeżeli ktoś zauważył, że nasza działalność uchyla drzwi do wolności, nas to uskrzydla. Pamiętajmy o ludziach, którzy mocowali się z historią w straszliwych czasach i nigdy się wolności nie wyrzekli! Pamiętajcie o ofiarach Obławy Augustowskiej! To jest zadanie do wykonania dla kilku kolejnych pokoleń Polaków, trzeba odnaleźć doły ze szczątkami ofiar obławy” – nawoływała ze sceny pani Danuta Kaszlej.
– Regina Awtoniuk – szefowa Chełmskiego Środowiska Żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, działaczka społeczna, która od lat porządkuje, upamiętnia polskie miejsca pamięci na Wołyniu angażując w te prace międzypokoleniowe grupy, w tym funkcjonariuszy Straży Granicznej, młodzieży szkolnej, członków rodzin żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Odbierając nagrodę z rąk pana Toomasa Hiio, dyrektora Estońskiego Instytutu Pamięci Historycznej, powiedziała: „Pamiętajmy o tych, którzy oddali swoje życie za to, żebyśmy żyli w wolnej Polsce!”.
– Pan Marek Macutkiewicz – urodzony na Litwie Sybirak, Prezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków w Poznaniu, uczestnik wydarzeń Poznań 56’, działacz społeczny, propagator działań patriotycznych i edukacyjnych. Jest także jednym z najbardziej czynnych członków Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, uczestniczy w różnych działaniach, w tym w zbiórkach darów i przewożenia ich do Polaków na Litwie, współpracuje z organizacjami pozarządowymi w ramach upamiętniania polskich miejsc pamięci na Litwie.Nagrode odebrał z rąk Pawła Nowackiego, producenta filmowego i telewizyjnego, dziennikarza, historyka sztuki, opozycjonisty.
„Związany jestem z WIiniukami, AK, Stowarzyszeniem Odra Niemen. Jeżdżąc z młodzieżą na Wileńszczyzę słyszę, że to co tam zobaczyli i słyszeli zostanie w nich do końca życia. Ze Stowarzyszeniem Odra Niemen chcemy oddać hołd tym, których groby zostały na Litwie, Łotwie, Estoni. Staramy się, by pozostała pamięć o tych, którzy polegli” – powiedział pan Marek odbierając Drzwi do Wolności festiwalu NNW.
– Bożena Magott i Krzysztof de Junien (pseudonim Christophe Jussac). Bronisław Wildstein, pisarz i opozycjonista wręczył nagrodę na ręce Krzysztofa de Junien, który powiedział „nie uważam się za bohatera, robiłem, co było trzeba. Widzimy teraz, co się dzieje na Ukrainie, trzeba nadal walczyć, nic za darmo nie przychodzi”. Krzysztof współzakładał paryskie Radio Solidarność, był też przedstawicielem Radia Wolna Europa, członkiem komitetu koordynacyjnego Solidarność w Paryżu. Bożena Magott to dziennikarka, sekretarz generalny sekcji zagranicznej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Dzięki niej SDP stało się członkiem Europejskiej Federacji Dziennikarzy i w latach komuny nie zostało zdelegalizowane. Przez lata była francuskim korespondentam Tygodnika Solidarność, opiekowała się związkowcami przyjeżdżającymi na szkolenia. Aktywnie uczestniczyła w opracowaniu programów Radia Solidarność w Paryżu.
– Polskie Koleje Państwowe – za zaangażowanie w ochronę dziedzictwa kulturowego, pielęgnowanie pamięci o bohaterach naszego kraju i działania na rzecz upowszechniania wiedzy o polskiej historii. „Dworzec Centralny w Warszawie nosi imię wybitnego polskiego kompozytora Stanisława Moniuszki, w Ciechanowie por. Romana Dziemieszkiewicza „Pogody”. Danuta Siedzikówna „Inka” jest patronką dworca kolejowego w Białymstoku. Poza tym kolejarze mają złote karty w historii polski” – mówił mówił Andrzej Olszewski, członek zarządu PKP S.A., który statuetkę otrzymał z rąk Krzysztofa Bukowskiego, syna Edmunda Bukowskiego, Żołnierza Wyklętego
– Tamás Molnár – węgierski działacz opozycji antykomunistycznej, który był w stałym kontakcie z polską podziemną Solidarnością, a wraz z Imre Molnárem zorganizował pierwszą nielegalną wystawę i protest po zabójstwie ks. Jerzego Popiełuszki. Tamás Molnár jest strażnikiem pamięci miejsca, które dzisiaj nazywane jest węgierską „Łączką”. Przyjaźń polsko-węgierska na Festiwalu NNW to coś oczywistego. Romuald Rzeszutek – inicjator budowy pomnika Żołnierzy Wyklętych w Mielcu – wręczył Tamásowi Drzwi.
„Każdy naród ma swoją duszę, charakter, a dusza polska jest niesamowita, nigdy czegoś takiego nie spotkałem. Tyle duchowości, uczuć i solidarności nigdy nie dostałem, niesamowite doświadczenie. Sądzę, że pan Bóg jest z wami. Przez historię jesteśmy braćmi a teraz modlę się żeby to braterstwo nie rozerwało się. Mam nadzieję, że w przyszłym życiu będę Polakiem!”.
– Petr Blažek – zajmuje się historią czechosłowacką, historią oporu i sprzeciwu wobec reżimu komunistycznego oraz stosunkami czechosłowacko-polskimi. Pracuje w Instytucie Badania Reżimów Totalitarnych oraz w Muzeum Pamięci XX wieku. Dzięki niemu Czesi lepiej poznają swoją historię. Stworzył – wzorowany na naszym – Festiwal Niezłomni i ofiarni. Renata Szyfner-Hurd, córka Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, Eugeniusza Szyfnera, która przyjeżdża co roku na festiwal z Florydy uhonorowała Petra, który powiedział: „NNW to wielka inspiracja, nasz festiwal jest jeszcze trochę mały, ale duch jest podobny”.
– Klub Sportowy Gedania Gdańsk – najstarszy polski klub piłkarski działający w Gdańsku. Został założony w sierpniu 1922 roku, ale już w 1939 roku władze Wolnego Miasta Gdańska wymusiły zwieszenie jego działalności. Po zajęciu Gdańska przez Niemcy rozstrzelani zostali prezes Gedanii Henryk Kopecki oraz wiceprezesi Konrad Zdrojewski i Władysław Dębowski, a większość zawodników klubu trafiła do obozów koncentracyjnych. Wojny nie przeżyło łącznie 75 członków klubu. Prezes Instytutu Pamięci Narodowej, dr Karol Nawrocki wręczył Drzwi do Wolności prezesowi klubu Władysławowi Barwińskiemu, mówiąc „Gedania to symbol polskości. Obok Kościoła Katolickiego i Polskiej Poczty był deklaracją polskości, za to zapłacił najwyższą cenę”.
– Witold Kaczanowski czyli Witold-K. Ewa Dałkowska, aktorka, laureatka Platynowego Opornika Festiwalu NNW, wręczyła Drzwi do Wolności artyście, który choć wyjechał do Stanów Zjednoczonych w 1968 roku, to mówi o sobie: „Jestem bardzo polskim malarzem”. Urodził się w Warszawie, studiował na Akademii Sztuk Pięknych. W 1964 r. został wysłany przez Ministerstwo Kultury PRL do Paryża, ale była to podróż z biletem w jedną stronę. Artysta zabrał ze sobą manuskrypt książki Stanisława Cata-Mackiewicza przeznaczony dla Kultury, przemycał także na Zachód dzieła innych pisarzy.
– Natalia Ponomariowa i Wołodymyr Grigorienko – założyciele starobielskiej organizacji Praw Człowieka „WOLA”, która od początku wojny w Donbasie zajmuje się dokumentowaniem zbrodni separatystów, a obecnie rosyjskiej armii na Ukrainie. To bezcenne, bardzo potrzebne świadectwo, gdy przyjdzie czas, aby sprawców osądzić. Wołodymir walczy, nie dostał zgody, by pojawić się w Polsce, ale była z nami Natalia, którą uściskała Ewa Kubasiewicz. „Poznałam nowe strony historii Polski. Chcę się nisko wam ukłonić od całej Ukrainy za waszą pomoc od pierwszych godziny wojny. Sława narodowi polskiemu! Sława Ukrainie!” – mówiła wzruszona Ponomariowa.
– Janina Żabkiewicz. Pani Janina Żabkiewicz 17 grudnia 1970r. aktywnie uczestniczyła w tragicznych wydarzeniach, dołączając do tłumu protestujących Polaków przeciwko władzy komunistycznej. Szli Świętojańską, co chwila zatrzymywani przez zomowców. Krzyczeli “Suche bułki dla Gomółki”, “mordercy”, “hitlerowcy” i wolno posuwali się do przodu. Mężczyźni, którzy nieśli drzwi z ciałem, co jakiś czas zmieniali się, wszyscy mieli gołe głowy, bo w pewnym momencie ktoś z tłumu krzyknął: “czapki z głów!”. “Szłam z innymi młodymi kobietami i prowadził nas dźwięk walenia w metalowe tarcze. Walili zomowcy stojący w bocznych ulicach, czekający, żeby zagrodzić nam drogę.” – tak zapamiętała to Pani Janina. Gdy dotarli do gmachu Rady Narodowej nagle nadleciał helikopter, który wyrzucał petardy, a na dodatek z bocznej ulicy wyszli uzbrojeni zomowcy z tarczami. Było południe, ale od gazu petard było ciemno, szaro. Przerażeni ludzie zaczęli się rozbiegać, ktoś padł na kolana, ktoś leżał i jęczał, ktoś się czołgał, próbował uciekać”. Pani Janina nagle poczuła uderzenie w plecy pałką zomowca. Miała wtedy 23 lata, nie była działaczką, ale nie zastanawiała się ani chwili czy dołączyć do idących, to był odruch. Bez wątpienia Janina Żabkiewicz należy do osób, które poprzez swoją walkę o niepodległość przyczyniły się do odzyskania suwerenności Polski oraz poczucia tożsamości narodowej Polaków. Na archiwalnej fotografii gdzie na drzwiach niesiony jest Janek Wiśniewski, mała dziewczynka niedaleko to właśnie pani Janina.
– Hanna Nowakowska – córka i wnuczka więźniarek z Ravensbrück. Uhonorowanie wręczyła Prezes Trybunału Konstytucyjnego Polski pani Julia Przyłębska.
– Anastazja Dolgina z Odessy – 11-latka, która narysowała jeden z obrazów wojny
– Danilo Tsvok – organizator akcji “Mom I see war” zbierającej obrazki wojny malowane przez dzieci z Ukrainy. Zebrano już ponad 15 tysięcy dziecięcych rysunków.
– Adolf Miazga – autor rysunku z Frampola, namalowanego w czasie II wojny światowej, kiedy był małym chłopcem.
Wszystkim uhonorowanym jeszcze raz za wszystko dziękujemy i serdecznie gratulujemy!
Patronat Narodowy w Stulecie Odzyskania Niepodległości nad XIV Festiwalem Filmowym NNW objął Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda
Organizatorami Festiwalu są STOWARZYSZENIE SCENA KULTURY I MIASTO GDYNIA
Festiwal został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszy Promocji Kultury
Festiwal współfinansowany jest przez Polski Instytut Sztuki Filmowej
PARTNEREM GENERALNYM XIV Festiwalu NNW jest PKN ORLEN
PARTNEREM STRATEGICZNYM Festiwalu jest Fundacja PKO Banku Polskiego
