Zakończył się XII Festiwal Filmowy NNW, na którym po raz pierwszy w konkursie wystartowały filmy fabularne dotyczące historii najnowszej. Jak powiedział przewodniczący jury reżyser Lech Majewski zgłoszono 13 bardzo dobrych filmów. Wygrał obraz z Węgier „Wieczna zima” (Örök Tél) w reżyserii Attili Szásza, opowiadający o węgierskich robotnikach skazanych na przymusowe roboty w donieckich kopalniach i o walce o zachowanie, w tym koszmarnych warunkach, ludzkiej godności. W kategorii polskich filmów dokumentalnych zwyciężył „Orzech” Magdaleny Piejko i Damiana Żurawskiego. W tym roku w pięciu kategoriach walczyło ponad sto produkcji.
40 lat temu obudził się w Polakach duch wolności. Dzięki temu powstała Solidarność. My wszyscy na tej sali dzięki tamtym wydarzeniom, których wielu ze zgromadzonych tu doskonale pamięta, możemy żyć w wolnej Polsce – powiedzieli Katarzyna Trzaskalska i Marcin Wikło, którzy poprowadzili Galę Zamknięcia Festiwalu NNW.
Do uczestników Festiwalu list wystosował Prezydent RP Andrzej Duda, który napisał m.in.:
Już po raz dwunasty spotykają się Państwo w Gdyni, aby wspólnie uczestniczyć w prezentacji najnowszych obrazów dokumentalnych i fabularnych, słuchowisk i reportaży, widowisk i spektakli oraz innych dzieł przedstawiających wydarzenia i bohaterów dziejów najnowszych Polski. Zainteresowanie artystów historią narodową to świadectwo tego, jak bardzo ważna jest ona dla nas, współczesnych. Liczni twórcy czerpią dziś inspirację z przeszłości, podobnie jak miliony rodaków budują swoją tożsamość, poczucie dumy i więź ze wspólnotą, odwołując się symboli i ikonicznych postaci polskich zmagań o wolność. Wszystko to dowodzi, że to, co mogłoby wydawać się minione, pozostaje aktualne, ożywia zbiorową wyobraźnię i trafia do serc i umysłów Polaków początków XXI wieku.
Przywołany na scenę dyrektor i pomysłodawca Arkadiusz Gołębiewski powitał wszystkich i przypomniał, że w tym roku festiwal miał dwa oblicza – spotkania i projekcje w Gdyni uzupełniała NNW Live, telewizja festiwalowa nadająca online.
Dziękuję naszym bohaterom z całego świata, którzy przyjechali z Nowego Jorku, Węgier, Chorwacji, Czech, Norwegii. Również twórcy z wielu rejonów przysłali swoje filmy w odpowiedzi na wprowadzenie do konkursów kategorii międzynarodowych. Kino japońskie, węgierskie, rosyjskie, włoskie, fińskie czy ukraińskie, zarówno fabularne jak i dokumenty, skierowało nasz festiwal na nową drogę. To opowiadanie o potrzebie wolności, która tkwi w nas bez względu na miejsce w jakim żyjemy – powiedział dyrektor Festiwalu NNW.
Współgospodarzem festiwalu jest od 10 lat miasto Gdynia, co przypomniała wiceprezydent Katarzyna Gruszecka-Spychała, która przywołała obchodzone w tym roku wielkie polskie rocznice, ale też o zaangażowaniu Gdyni we wspieranie wolności na Białorusi.
Wolność jest wielką wartością, mam nadzieję, że lekcje historii, które odbieramy też na tym festiwalu sprawią, że wreszcie się czegoś nauczymy – powiedziała.
Tradycją gali finałowej Festiwalu NNW jest przyznawanie filmowej nagrody honorowej. PLATYNOWY OPORNIK to uznanie całokształtu twórczości. W tym roku kapituła postanowiła uhonorować panią Alinę Czerniakowską – polską reżyser filmową, scenarzystkę, dziennikarkę telewizyjną. Na swym koncie ma największą liczbę „półkowników” – czyli filmów, które cierpliwie czekają na „lepsze” czasy. Publikuje swoje felietony na łamach tygodnika „Niedziela”. W 1999 roku została odznaczona Medalem Polonia Mater Nostra Est. Nagrodę dla ALINY CZERNIAKOWSKIEJ wręczył Jarosław Sellin, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Z kolei nagroda literacka imienia Błogosławionego Księdza Władysława Bukowińskiego, za umiejętne opowiadanie historii w literaturze, przyznana została BRONISŁAWOWI WILDSTEINOWI. W laudacji dla laureata Paweł Nowacki powiedział m.in. Jakże ważne są twoje zmagania o ocalenie sensu słowa, jeśli utracimy sens słowa to być może utracimy sens życia.
WYNIKI KONKURSÓW
WIDEOKLIPY
Po raz pierwszy wprowadzono konkurs wideoklipów. Jury w składzie przewodniczący reż. Piotr Rzepliński, operator filmowy Tomasz Madejski, muzyk, założyciel Czerwonych Gitar, perkusista Jerzy Skrzypczyk, postanowiło w tegorocznym konkursie nie przyznawać nagrody głównej. Wyróżnienie – za pomysł i formę realizacji – przyznano twórcom teledysku „AUSCHWITZ” Norberta Smolińskiego i Gabrysi Ostrowskiej, w reżyserii Konrada Dakowicza.
DOKUMENTY RADIOWE
Jury w składzie przewodnicząca red. Irena Piłatowska-Mądry, red. Anna Sekudewicz, red. Mirosław Rogalski po przesłuchaniu 11 prac zakwalifikowanych do głównego konkursu w kategorii radiowej przyznało
nagrodę główną (5 tys. złotych) ufundowaną przez Zarząd Polskiego Radia KAMILOWI HYPKIEMU z Radia Zachód Zielona Góra za audycję „Sześciu z Żagania” o najsłynniejszej ucieczce II Wojny Światowej, w której było zaangażowanych sześciuset lotników. W tym – sześciu Polaków.
Ponadto przyznano 3 równorzędne wyróżnienia (po 2 tys. złotych) ufundowane przez Zarząd Polskiego Radia:
ANNIE RĘBAS z Polskiego Radia Gdańsk za reportaż „Odkopane losy. Tajemnice Westerplatte”
DOMINIKOWI GILOWI z Polskiego Radia Lublin za reportaż „Tablica”
MARZENIE BAKOWSKIEJ z Polskiego Radia Gdańsk za reportaż „Rozgłośnia Topolówka”
Dr Agnieszka Kamińska, prezes Polskiego Radia powiedziała, że od 95 lat towarzyszy ono słuchaczom, a najlepszą formą, która oddaje zwykłe życie i małe lub duże historie jest właśnie reportaż.
Karol Hypki podziękował Arkadiuszowi Gołębiewskiemu za pamięć o radiowcach i stworzeniu przestrzeni dla dokumentów radiowych, a także za inspirowanie twórców do działania.
NAGRODA PREZESA ZARZĄDU TELEWIZJI POLSKIEJ S.A. (30 tys. złotych)
Od kilku lat nagrodę na Festiwalu NNW przyznaje prezes Telewizji Polskiej.
W tym roku nagrodzono film „Konspirator” SŁAWOMIRA KOEHLERA.
Wręczając nagrodę wiceprezes Mateusz Matyszkowicz powiedział: Nagradzając ten film nagradzamy też twórców festiwalu. Państwo przez ten festiwal oddajecie sprawiedliwość, polskie państwo podziemne trwało do 1989 roku, czego dowodem są obecni tutaj bohaterowie.
To film o działaczach Solidarności, którzy nie byli „legendowani” przez SB, pozostawali w cieniu, otwierali drzwi do wolności, a drzwi do mediów, popularności były przed nimi zamknięte, tak jak przed Andrzejem Michałowskim – mówił Koehler. Bohater jego filmu, obecny na Gali, dodał: W mojej książce wyjawiam kulisy operacji esbeckich, przez dwa lata przeglądałem archiwa IPN, zdziwiłem się, ilu moich znajomych współpracowało z SB, często miałem łzy w oczach…
NAGRODA DYREKTORA FESTIWALU NNW
Za artystyczne przełożenie historii na język filmu nagrodę otrzymał KRZYSZTOF BROŻEK za film „Raport z Auschwitz”.
NAGRODA IMIENIA JANUSZA KRUPSKIEGO
Jury nagrody w składzie: Teresa Krupska, Magdalena Merta UdsKiOR, Wojciech Butkiewicz IPN, Paweł Witaszek Fundacja Rodziny Witaszków, Paweł Nowacki, za odwagę i trud w podejmowaniu tematów i przybliżaniu postaci niepokornych, niezłomnych, wyklętych, przyznało w tym roku dwie równorzędne nagrody:
dla DARIUSZA WALUSIAKA za film „Prawo do Polski”
dla MARIUSZA PILISA za film „Sprawiedliwość”
Wyróżnienie otrzymał film SŁAWOMIRA KOEHLERA „Konspirator”
Fundatorem nagrody w wysokości 10 tys. złotych jest Fundacja Rodziny Witaszków.
KONKURS POLSKICH FILMÓW DOKUMENTALNYCH
Jury konkursu polskich filmów dokumentalnych w składzie: Ewa Ślęzak, Piotr Niwiński, red. Jan Ruman i reż. Robert Kaczmarek – przewodniczący, przyznało dwa wyróżnienia:
dla ŁUKASZA CZAJKI za film „O zwierzętach i Ludziach”, który został wyróżniony za artystyczne ukazanie czasów, w których ratowanie życia groziło karą śmierci.
dla TOMASZA WOLSKIEGO za film „Zwyczajny Kraj” wyróżniony za interesujące wykorzystanie materiałów archiwalnych pozostawionych przez komunistów.
Jury przyznało nagrodę główną ZŁOTY OPORNIK za filmowe przedstawienie historii ostatnich dziesięcioleci przez pryzmat niezwykłego człowieka i związanych z nim środowisk, które pomimo różnic otwierały drzwi do wolności
dla MAGDALENY PIEJKO i DAMIANA ŻURAWSKIEGO i filmu „Orzech. Zawsze chciałem być z ludźmi”
Odbierając nagrodę z rąk prof. Jana Żaryna, Magdalena Piejko powiedziała, że udało się opowiedzieć zaledwie cząstkę historii z życia ks. Orzechowskiego i że ma nadzieję, że powstaną o nim inne filmy.
Fundatorem nagrody w wysokości 20 tys. złotych jest Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
KONKURS MIĘDZYNARODOWYCH FILMÓW DOKUMENTALNYCH IM. ROTMISTRZA WITOLDA PILECKIEGO
To konkurs dla najlepszego filmu podejmującego tematy wolnościowe. Członkowie jury reż. Anna Ferens przewodnicząca, dr Paweł Ukielski Muzeum Powstania Warszawskiego, dr Petr Blažek historyk czeski, przyznało dwa wyróżnienia:
za trzymającą w napięciu opowieść o akcie ofiary, która rezonuje do dziś, mimo że upłynęło pół wieku dla OLGI SOMMEROVEJ za film „Wierzę, że więcej światła nie będzie potrzebne” (Czechy)
za bardzo pomysłowo, z poczuciem humoru i dynamicznie opowiedzianą historię początku nowej epoki w Europie i możliwość zajrzenia za kulisy tych wielkich przemian w Estonii dla RAIMO JOERANDA za film „Rodeo” (Estonia/Finlandia)
oraz nagrodę główną za niezwykle poetyckie i filmowe ukazanie indywidualnych losów wplecionych w wielką historię i pozostawienie nas w poczuciu, że miłość nie umiera wraz ze śmiercią
dla DAGMARY DRZAZGI za film „Draugen” (Polska)
Nagroda główna im. rtm. Pileckiego została ufundowana przez Platformę Europejskiej Pamięci i Sumienia i wynosi 2000 euro.
NAGRODA PLATFORMY EUROPEJSKIEJ PAMIĘCI I SUMIENIA
Nagroda PEMC (1000 euro) przyznawana jest za szczególne ukazanie losów Europy XX wieku, w tym roku prezes Łukasz Kamiński przekazał ją na ręce HANNY ZOFII ETEMADI za film „Podróżnik – Akcja Inteligencja”.
NAGRODA W MIĘDZYNARODOWYM KONKURSIE FABULARNYM
Przyznana została w tym roku po raz pierwszy. Nagradzać ma twórców znajdujących drogę do opowiadania światu historii uniwersalnych. Wybrano do konkursu 13 projektów filmowych – z Japonii, Wielkiej Brytanii, Francji, Iranu, krajów nadbałtyckich, Ukrainy, Węgier. W jury zasiedli wybitni filmowcy – przewodniczący reżyser Lech Majewski, reżyser Franco de Peña, operator filmowy Jarosław Szoda, dramaturg, pisarz Wojciech Tomczyk.
Lech Majewski ogłosił, że przyznano dwa równorzędne wyróżnienia:
za ciekawe pokazanie undergroundu muzycznego w Rosji dla KIRYŁA SEREBRENNIKOWA i rosyjskiego filmu „Lato”
za piękne filmowe haiku o czterech młodziutkich siostrach i ich relacji z matką dla ERIKI MATSUSHITY i filmu japońskiego „Historia uszyta czerwoną nitką”
Nagrodę główną w konkursie filmów fabularnych XII
Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW otrzymał węgierski twórca
ATTILA SZÁSZ za film „Wieczna zima”
Nagroda główna w wysokości 25 tys. złotych została ufundowana przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.
Statuetkę w imieniu reżysera odebrał dr Pál Attila Illés, zastępca Szefa Misji Ambasady Węgier w Warszawie, który powiedział, że ta nagroda będzie zachętą dla węgierskich filmowców.
