Rozmowa z Pawłem Woldanem – przewodniczącym jury Konkursu Dokument Polski
W tym roku do konkursu Dokument Polski napłynęła rekordowa liczba zgłoszeń. Czy to świadczy wg pana o dobrej kondycji filmu dokumentalnego o tematyce historycznej?
Tak, a wynika to z kilku powodów. Pierwszy – to zupełnie inna polityka kulturalna i historyczna obecnego rządu, który ma świadomość jak ważna w budowie tożsamości narodowej jest historia i kultura. Drugi powód wynika z pierwszego. Jeżeli jest możliwość realizacji filmów historycznych to reżyserzy starszego czy młodego pokolenia podejmują się takich tematów. Powód trzeci – może najważniejszy – ludzie niezależnie od wieku chcą oglądać filmy o historii Polski, o czym świadczą słupki oglądalności.
Co jest pana zdaniem najważniejsze w filmach dokumentalnych?
Zadowolenie, że dzisiaj możemy kręcić bez ograniczeń tematycznych filmy historyczne nie może przysłaniać nam troski o jakość tych filmów, o ich poziom artystyczny, bo nawet najpiękniejsze i najważniejsze historie można ukazać w taki sposób, że ich adwersarze i krytycy (mając niestety rację) będą z zadowoleniem głosić, że są niepotrzebnie wydawane publiczne pieniądze. Film dobrze zrealizowany to także film zrozumiały dla każdego, ponieważ prawdziwa sztuka potrafi dotrzeć do widza – niezależnie od jego statusu czy wykształcenia. Poza tym film nie może relatywizować prawdy – z kłamstwa czynić prawdy i odwrotnie, udając, że artysta ma prawo do wszystkiego. Artysta nie ma prawa do wszystkiego – miedzy innymi nie ma prawa fałszować historii. Prawda więc jest najważniejsza.
Czego się wystrzegać kręcąc dokument z historią w tle?
Największym zagrożeniem jest chęć mówienia wprost i traktowania widza jak „półgłupka” albo chęć przypodobania się decydentom, redaktorom czy prezesom, którzy wymagają wyraźnej ideologii i mocnego przesłania. To niestety prowadzi do propagandy i jest największym za- grożeniem dla filmu dokumentalnego. Formy propagandowej nie usprawiedliwia nawet najszlachetniejsze przesłanie. To nie jest zadaniem filmu dokumentalnego. On szczególnie powinien być zaprzeczeniem całego tego medialnego hałasu, który zawłaszcza współcześnie przestrzeń publiczną, bo jego głównym zadaniem, obok edukacji, jest rola kulturotwórcza. Dzisiaj, na szczęście, oglądam coraz więcej filmów zrealizowanych profesjonalnie, pozbawionych uproszczeń publicystycznych, szukających istoty oraz głębi przekazu.
Przyjeżdża pan po raz kolejny na Festiwal NNW, ale w innej roli. Jak się pan czuje jako tym razem osoba oceniająca filmy?
Cieszę się, że tym razem przyjeżdżam jako juror. A jeśli juror jest także reżyserem to funkcja jurora ma jedną szczególną zaletę – zmusza go, aby był także obiektywny wobec oceny własnych realizowanych filmów. Poza tym cieszę się, że oglądając filmy będę także mógł nauczyć się czegoś nowego od młodych twórców.
PAWEŁ WOLDAN – scenarzysta, reżyser filmowy i filozof. Autor ponad 80 filmów dokumentalnych m.in. o polskich pisarzach, księżach, ludziach kultury i nauki. Laureat wielu nagród filmowych m.in. Jantar 85 (Koszalińskie Spotkania Filmowe), Brązowy Tancerz (Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych – Huesca, Hiszpania), Grand Prix (Międzynarodowy Festiwal Filmów Katolickich – Niepokalanów), Nagroda Specjalna (Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych – Kraków). W 2017 roku za całokształt twórczości i bycie niepokornym otrzymał Platynowy Opornik Festiwalu Filmowego NNW.
Rozmawiała Monika Tarka-Kilen
Patronat Honorowy nad 15. Międzynarodowym Festiwalem Filmowym NNW objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Andrzej Duda
Organizatorami festiwalu są Stowarzyszenie Scena Kultury i Miasto Gdynia
Festiwal został Dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszy Promocji Kultury
Festiwal współfinansowany jest przez Polski Instytut Sztuki Filmowej
Partnerem Generalnym 15. Festiwalu NNW jest Energa z Grupy ORLEN
Za wsparcie festiwalu dziękujemy również: Grupie PZU, Fundacji PKO Banku Polskiego, Fundacji BGK, Fundacji Grupy PKP
Partnerzy Instytucjonalni Festiwalu: Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego, Polska Fundacja Narodowa, Archiwa Państwowe, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
Patronem Medialnym Festiwalu jest Telewizja Polska S.A. oraz Polskie Radio i Polskie Radio 24
Dziękujemy również pozostałym Partnerom i Patronom Medialnym
