Kolejne Sygnety Niepodległości i Drzwi do Wolności wręczone w Przasnyszu

Żołnierze Niezłomni i bohaterowie państwa podziemnego z północnego Mazowsza zostali uhonorowani podczas uroczystej gali Retrospektyw Festiwalu NNW, która odbyła się w Domu Kultury w Przasnyszu 16 września 2021 roku . Wręczone zostały Sygnety Niepodległości i Drzwi do wolności – honorowe wyróżnienia przyznawane przez organizatorów festiwalu świadkom historii, bohaterom walki o wolność i tym, którzy nie bali się tej walki wspierać.

Wśród uhonorowanych w Przasnyszu znaleźli się: zakon sióstr klarysek kapucynek z Przasnysza i błogosławiona siostra Mieczysława Kowalska, komendant Edward Dobrzyński „Orzyc” (z AK, ROAK, WIN i NZW), Bronisław Gniazdowski „Mazur” poległy z „Rojem” w Szyszkach, bracia Miączyńscy z patrolu „Kaźmierczuka” a także ci, którzy byli za działalność lub pomoc NZW aresztowani lub zabici: ppor. Teresa Cichowska z domu Kołakowska, Rozalia i Aleksander Sosnowscy, Lucjan Majkowski, Józef Keczmerski, Anastazy Pszczółkowski i Tomasz Budny. Wyróżnienia odebrali członkowie rodzin nagrodzonych.

Uroczystą galę poprzedziło odsłonięcie w Pawłowie Kościelnym niedaleko Przasnysza tablicy upamiętniającej zamordowanie 70 lat temu (14 października 1951 roku) żołnierzy patrolu Stanisława Kakowskiego „Kaźmierczuka”.

Spotykamy się w 70 rocznicę stoczenia ostatniej bitwy samodzielnego patrolu należącego do oddziału legendarnego Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja”. Zakończyło to ponad 11 letnią walkę państwa podziemnego z dwoma totalitaryzmami, z czego większość to zmaganie się z komunizmem – mówił podczas uroczystości dyrektor Festiwalu NNW Arkadiusz Gołębiewski i dodał – Uroczystość, w której uczestniczymy, jest wyjątkowa ponieważ odbywa się na terenie gdzie pamięć o tych wydarzeniach przez dziesięciolecia była zakłamywana, fałszowana. Bohaterowie byli nazywani bandytami a rodziny tych którzy walczyli i tych, którzy im pomagali były nazywane rodzinami bandyckimi. Wszyscy oni ponieśli realne straty, pozbawieni godności, majątku, czci. Do dzisiaj większość z nich nie ma nawet grobu. Dziś, po 70 latach od tamtych zdarzeń, w końcu możemy otwarcie mówić o bohaterskich postawach ich uczestników, wiele historii wychodzi z cienia. Nie tylko możemy o nich mówić ale także rodziny z dumą mogą podnosić głowy, a my możemy Sygnetami Niepodległości i Drzwiami do Wolności podziękować za ich postawę.

Arkadiusz Gołębiewski wspominał także, że uroczystości w Pawłowie i Przasnyszu są wyjątkowe jeszcze z innych powodów. Kilka tygodni temu jednostka WOT z Ciechanowa, która nosi imię ppor. Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój” (5 Mazowiecka Brygada Obrony Terytorialnej) dostała od Prezydenta RP sztandar. Sztandar po raz pierwszy publicznie był demonstrowany i został użyty podczas uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy w Pawłowie. Dyrektor NNW wspominał także o tym, że za kilka dni dworzec w Ciechanowie zostanie nazwany imieniem Adama Dziemieszkiewicza ps. „Pogoda”, starszego brata „Roja”.

Te wszystkie wydarzenia cieszą, jednak tej pamięci musimy ciągle pilnować, bo żyjemy jeszcze w czasach kiedy z jednej strony w końcu możemy oddawać część pamięci żołnierzom NZW a z drugiej strony ci którzy zginęli w wyniku wyroków państwa podziemnego, ci którzy wprowadzali i utrwalali system totalitarny, komunistyczny, są nadal patronami wielu szkół – mówi Gołębiewski.

Podczas Retrospektyw w Przasnyszu pokazano także dwa filmy: „Położna” w reżyserii Marii Stachurskiej, najlepszy film dokumentalny tegorocznego Festiwalu NNW w Gdyni, nagrodzony Złotym Opornikiem oraz dokument „Sny stracone, sny odzyskane” w reż. Arkadiusza Gołębiewskiego. Zaprezentowano także w Domu Kultury wystawę „Zbrojne podziemie niepodległościowe na północnym Mazowszu”.

Poniżej prezentujemy listę nagrodzonych podczas uroczystej gali Retrospektyw w Przasnyszu 16 października 2021 roku.

Sygnety Niepodległości

– Zakon sióstr klarysek kapucynek z Przasnysza. Podczas II wojny światowej 32 siostry zostały aresztowane i osadzone w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Soldau (dzisiejsze Działdowo) za pomoc udzielaną Żydom oraz polskim partyzantom. Siostra Maria Teresa od Dzieciątka Jezus – Mieczysława Kowalska zmarła w obozie. Została beatyfikowana w 1999 r. przez Jana Pawła II w gronie 108 męczenników okresu II wojny światowej. Rok 2021 jest jubileuszem 150 lat Zakonu w Przasnyszu.
– Komendant Edward Dobrzyński ps. „Orzyc”, „Żubr”, żołnierz AK, ROAK, WIN, NZW. Podczas okupacji niemieckiej należał do Armii Krajowej w Obwodzie Przasnysz. Po wojnie wstąpił w szeregi Samoobrony Społecznej, zwanej później Ruchem Oporu Armii Krajowej. Organizacja ta miała za zadanie obronę byłych członków AK przed wywózkami do ZSRR i represjami ze strony Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Potem w NZW był pierwszym komendantem „Kaźmierczuka”. Poległ w 1949 r. w Gostkowie.
– Bronisław Gniazdowski ps. „Mazur”. Od roku 1946 do kwietnia 1951 był żołnierzem antykomunistycznego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego na terenie powiatów Przasnysz, Pułtusk, Maków i sąsiednich. W latach 1947-1951 walczył w szeregach oddziału NZW pod dowództwem Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój”. Bronisław Gniazdowski został zabity razem ze swoim dowódcą „Rojem” podczas akcji grupy operacyjnej UB i oddziału KBW w dniu 13 kwietnia 1951r. we wsi Szyszki w powiecie pułtuskim.
– Bracia Jerzy Miączyński ps. „Bohun” i Włodzimierz Miączyński ps. „Szary”. Jerzy Miączyński ps. „Bohun”, „Szary”, żołnierz Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, zginął 14 października 1951r. w Kadzielni. Dołączył do ukrywających się Kakowskich – Stanisława i Henryka po aresztowaniu 15 grudnia 1950 r. jego brata, Włodzimierza Miączyńskiego “Szarego”. Na cześć brata przyjął pseudonim “Szary”, chociaż występował też jako „Bohun”. Miejsce pochówku Jerzego Miączyńskiego nie jest znane. Upamiętniono go na pomniku w Zielonej.

Drzwi do Wolności

– Ppor. Teresa Cichowska ps. „Drzazga” z domu Kołakowska, więziona 6 lat za współpracę z NZW. W jej rodzinnym gospodarstwie w Osyskach zlikwidowano patrol „Tygrysa” z oddziału „Roja”.
– Rozalia i Aleksander Sosnowscy. Zginęli w podpalonym gospodarstwie w 1949r., zginął wtedy w obławie oddział „Orzyca”. Syna państwa Sosnowskich, 17 letniego wówczas Wacława, oprawcy zmusili do wejścia na stertę słomy i ją podpalili .
– Lucjan Majkowski, więziony przez Niemców, a za pomoc NZW –skazany na 10 lat więzienia przez sąd komunistyczny.
– Józef Keczmerski, skazany w 1949r. na 6 lat więzienia za ukrywanie broni i pomoc żołnierzom NZW .
– Anastazy Pszczółkowski, skazany na 2 lata więzienia za ukrywanie patrolu „Kaźmierczuka” w Kadzielni.
– Tomasz Budny, żołnierz Legionów Józefa Piłsudskiego, żołnierz AK i NZW, skazany w 1951r. na 8 lat więzienia oraz por. Stanisław Budny ps. Komar (aresztowany razem z bratem).

Retrospektywy Festiwalu NNW sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021–2030. Partnerem są Powiat Przasnyski, Starosta Powiatu Przasnyskiego oraz Społeczny Komitecie Rodzin Poległych Żołnierzy NSZ i NZW.