Inwestowania w muzea nikt nie może zatrzymać

Przez całe lata 90. polityka historyczna nie istniała, odkrywanie prawdy o przeszłości było dla tamtych rządów ryzykowne.

Na panelu Nowe Instytucje Pamięci rozmawiali TERESA PATSIDIS (dyr. MUZEUM PIAŚNICKIEGO W WEJHEROWIE), dr JAROSŁAW SELLIN (WICEMINISTER KULTURY), JANUSZ KOTOWSKI (dyr. MUZEUM ŻOŁNIERZY WYKĘTYCH W OSTROŁĘCE), JAN EDMUND KOWALSKI (PREZES ZARZĄDU SPÓŁKI PAŁAC SASKI S.A.) oraz moderator JACEK KARNOWSKI.

Pierwszą instytucją zbudowaną od zera był IPN. Pierwsze nowoczesne muzeum historyczne – Muzeum Powstania Warszawskiego. Ale to wszystko było bardzo mało. Teraz mamy ponad 300 inwestycji muzealnych w ostatnich latach. Dwa dni otworzyliśmy wreszcie Muzeum Historii Polski, naród tak wielki jak nasz nie miał do tej pory swojego muzeum, nie miał muzeów o wielkich postaciach Polaków. Wreszcie mamy muzea Jana Pawła II, kardynała Wyszyńskiego, Józefa Piłsudskiego. Ich systematyczna praca może spowodować przełamanie i realizowanie polityki historycznej. Te placówki są nowoczesne, organizują seminaria, debaty – mówił minister Sellin.

Teresa Patsidis opowiedziała o funkcjonowaniu swojej placówki. Muzeum powołane zostało w 2015 roku dzięki zabiegom ministra Sellina. Zabytkowy budynek kupiono dzięki funduszom z MKiDN. Stąd gestapo koordynowało zabijanie ludzi w Piaśnicy i okolicach. Tych miejsc, gdzie Niemcy zabijali jest ponad 400. Niemcy zabijali inteligencję jesienią 1939 roku, w lasach, kopalniach piasku, żwirowniach. W styczniu mamy Narodowy Dzień Ofiar Niemieckiej Zbrodni Pomorskiej. To są ludzie, którym jesteśmy winni naszą ciężką pracę, bo oni oddali za nas życie. Ich dziedzictwo musi przetrwać” – mówiła dyrektor. Zbrodnia pomorska to pierwsza zbrodnia ludobójstwa, objęła ok. 30 tysięcy osób, ofiar cywilnych, przed Wawrem, Palmirami, i Holokaustem.

Dyrektor Kotowski z Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce przyznał, że choć początek muzeum był w samorządzie, to sam samorząd by sobie nie poradził. „Zwracaliśmy się do poprzednich rządów – ale za zgodność z polityką historyczną państwa dostaliśmy zero punktów! Muzeum wreszcie powstało dzięki premierowi Glińskiemu i ministrowi Sellinowi. My leżymy na uboczu, więc do nas ludzie przychodzą nieprzypadkowo” – opowiadał. Muzeum działa, ma bogatą ofertą kulturalną, filmy, koncerty. Koncentruje się na popularyzacji, nie mamy sił i środków na duże  badania, ale organizuje spotkania ze Świadkami Historii. One są bardzo ważne dla młodych.

Wreszcie o odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Bruhla i kamienic opowiedział Jan Edmund Kowalski. Choć wcześniej były prowadzone prace pod Pałacem Saskim to nigdy nie zostały przeprowadzone prace archeologiczne pod tymi wszystkimi budynkami. „Pałac Saski był bardzo ważny, był symbolem Warszawy, robiono sobie przed nim zdjęcia. W 2026 roku zaczniemy prace budowlane. Teraz rozpisany został konkurs architektoniczny. Odbudowujemy to założenie zgodnie ze stanem sprzed wybuchu wojny. Ważne będzie zaproponowanie połączenia Grobu Nieznanego Żołnierza z budynkiem pałacu. Organizujemy zwiedzanie odkrytych piwnic, komunikujemy się przez media społecznościowe” – mówił Kowalski.

„Jako generalny konserwator zabytków jestem blisko tej inwestycji i chcę powiedzieć, że planujemy zakończenie do roku 2030, mam nadzieję że nikt nie będzie na tyle bezczelny, żeby to zatrzymać” – dodał minister Sellin.