Gala zamknięcia festiwalu

Na dni popiołu gwiaździsty dyjament… zakończył się IX Festiwal Filmowy Niepokorni Niezłomni Wyklęci

W sobotni wieczór widownia Teatru Muzycznego wypełniła się po brzegi. Ponad tysiąc osób przyszło, aby wziąć udział w uroczystości zakończenia Festiwalu NNW, wręczenia nagród w konkursach filmowym i radiowym, a także uhonorowania Świadków Historii i bohaterów opozycji antykomunistycznej. Kiedy na widowni zgasły wszystkie światła, rozległy się strzały, szczęk oręża, rżenie koni, wycie wichru. To metafora wszystkich wojen i burz, jakich doznała nasza Ojczyzna. Na ekranie pojawiły się pisane piórem i krwią ważne daty wojen 1410… 1655… 1772… 1831… 1939… Delikatnie rozbłysło światło rozległ się charyzmatyczny śpiew Stan Borysa, który wykonał wiersz Norwida „Po to właśnie”.

Ten wzruszający początek przypomniał wszystkim zebranym gościom, że Festiwal NNW to miejsce, gdzie honorowani są ci, którzy walczyli o wolność, nie pozwolili Polska umarła i płacili za to cenę najwyższą.

Uroczystość prowadzili Dominika Figurska i Krzysztof Ziemiec, którzy przywitali wszystkich na Gali Zamknięcia IX Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci, który odbył się pod patronatem honorowym Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Organizatorami festiwalu są Stowarzyszenie Scena Kultury i miasto Gdynia. W tym roku Partnerem Strategicznym był PKO Bank Polski S.A. Festiwal został też dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i współfinansowany przez Polski Instytut Sztuki Filmowej oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Dyrektor i pomysłodawca Festiwalu NNW podziękował gościom za przybycie i podkreślił, jak bardzo jest wzruszony tym, co się wokół dzieje.

Na scenę poproszono ministra Wojciecha Kolarskiego, który uczestniczył w festiwalu jako przedstawiciel Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Andrzeja Dudy i w Jego imieniu odczytał poruszający list. Prezydent Andrzej Duda napisał m.in.

„Przypominając i dokumentując dzieje wolnościowych zmagań Polaków, twórcy filmowi składają hołd należny bohaterom suwerennej Rzeczypospolitej i kształtują naszą zbiorową pamięć o przeszłości. Ale nade wszystko budują w nas, współczesnych, narodową dumę, ducha patriotycznego i wolę umacniania niepodległej ojczyzny”.

Prezydent RP podziękował również publiczności za wierną obecność i udział w Festiwalu NNW oraz współtworzenie jego niezwykłej atmosfery.

Pismo przesłał także marszałek Senatu RP, który napisał, że cieszy się z tego wielkiego

zaangażowania twórców w dzieło rehabilitacji Żołnierzy Niezłomnych. Dodał też, że Festiwal NNW znakomicie wpisuje się w przygotowania do setnej rocznicy odzyskania Niepodległości.

Festiwal Niepokorni Niezłomni Wyklęci każdego roku proponuje swoim uczestnikom coś nowego, to często są działania innowacyjne, umiejętnie łączące historię z nowoczesnymi formami wypowiedzi czy środkami artystycznymi. W tym roku na Placu Grunwaldzkim miało miejsce wydarzenie, które wprowadziło Polskę i cały świat w 100. rocznicę odzyskania Niepodległości. Orkiestra Wielkich Bębnów oraz zaproszeni na scenę bohaterowie: Maria Mirecka-Loryś, Lidia Lwow-Eberle, Maria Wittner z Węgier, Wacław Szacoń, Jerzy Widejko, Zdzisław Życieński i zacni festiwalowi goście, tacy jak senator Jan Żaryn, marszałek Kornel Morawiecki, Andrzej Kołodziej i dyrektor Festiwalu NNW Arkadiusz Gołębiewski, rozpoczęli na bębnach wybijanie Pulsu Wolności. Wraz nimi to samo robili zebrani na placu ludzie, którzy uderzali w bębny stojące pod sceną. Jednocześnie na telebimie wyświetliła się aplikacja internetowa Pulsu Wolności. W ten sposób Puls bijący na placu przeniósł się do internetu i od tej pory będzie bił cały rok. Każdy może kliknąć w aplikację potwierdzając tym samym, że wolność jest dla niego ważna. Muzykę do aplikacji skomponował Marcin Pospieszalski.

Podczas Gali wręczone zostały również nagrody dla Świadków Historii i bohaterów opozycji antykomunistycznej, a widownia skandowała hasło „Cześć i chwała bohaterom”.

Sygnety Niepodległości otrzymali:

płk Jerzy Stawski „Lubicz” – jeden z ostatnich żyjących żołnierzy „Warszyca”
ppor. Wacław Szacoń – podkomendny „Uskoka”, czterokrotnie skazany na karę śmierci

Drzwi do Wolności otrzymali:

kpt. Maria Mirecka-Loryś – żołnierz Armii Krajowej, działaczka na rzecz Polonii w USA. Pani Marii statuetkę.
Barbara Barszcz – za pomoc i udzielenie schronienia małżeństwu Kuklińskim tuż przed ich ucieczką do Stanów Zjednoczonych
Małgorzata i Jerzy Mrozowie – za zaangażowanie i pomoc młodzieży z Grup Oporu
Hanna Łukowska – współorganizatorka Solidarności Walczącej, ukrywała Kornela Morawieckiego
Mieszkańcy wsi z okolic Łukowa i Trzebieszowa – ukrywali i pomagali Antoniemu Dołędze „Zniczowi” ostatniemu Żołnierzowi Wyklętemu
Ks. Stanisław Małkowski – legendarny działacz opozycji, kapelan Solidarności, przyjaciel ks. Jerzego Popiełuszki
Jan Petykiewicz – wybitny polski fizyk, w czasie stanu wojennego pomagał studentom Politechniki, ukrywał Janusza Krupskiego
Olga Johann (pośmiertnie) – bohaterka drugiego planu, wspierała działaczy Solidarności
Maria Wittner – walczyła w powstaniu węgierskim, skazana na karę śmierci jako 18-letnia dziewczyna
Josef Mašin – żołnierz czeskiego podziemia antykomunistycznego
Burke Shelley – wokalista walijskiego zespołu Budgie, w czasie stanu wojennego zagrał dla Polaków w Trójmieście

Warto wsłuchać się w słowa niektórych nagrodzonych:

Maria Mirecka-Loryś powiedziała „Tak mi błogo, że pamiętacie o mnie. Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy. Wierzyliśmy, że Polska się odrodzi. Dzisiaj myśle o moich koleżankach, Lwowiankach, które szły na rozstrzelanie, pytane czy nie żal im tracić tak młodego życia, odpowiedziały Czy może być piękniejsza śmierć niż śmierć za Ojczyznę? Bóg zapłać za to wyróżnienie”.

Tadeusz Brzozowski, przedstawiciel mieszkańców wsi Trzebieszowa i okolic Łukowa, którzy ukrywali ostatniego Żołnierza Wyklętego Antoniego Dołęgę ps. Znicz, stwierdził, że dopiero szukając miejsca spoczynku Znicza, zobaczył, jakie ważne było zaplecze wspierające żołnierzy.

Maria Wittner mówiła o więzi między narodem polskim i węgierskim, więzi, której nie udało się zniszczyć naszym wrogom. Przypomniała, że jeden z najwspanialszych władców jej kraju, święty król Władysław pochodził z Polski, a z kolei ród Arpadów dał Rzeczypospolitej święte królowe. „Człowiek planuje, a Pan Bóg wykona i niech tak pozostanie” – zakończyła Wittner.

Twórcy Festiwalu NNW przywołali też bohaterów, którzy odeszli w tym roku – Grzegorza Królikiewicza, Józefa Bandzo „Jastrzębia”, Zygmunta Błażejewicza „Zygmunta”, Janusza Brochwicz-Lewińskiego „Gryfa”, Zbigniewa Lazarowicza „Bratka” i Olgę Johann.

Jacek Kurski, wręczając nagrodę Prezesa Telewizji Polskiej, powiedział, że Telewizja Polska z dumą sprawuje patronat medialny nad Festiwalem NNW, który jest inicjatywą unikatową w skali Europy. Organizatorzy ratują od niepamięci bohaterów i świadków historii, a jak bardzo trzeba się spieszyć pokazuje lista tych, którzy odeszli. „Motto tegorocznego festiwalu – Wolna Polska w Wolnym Świecie – pokazuje, że warto było marzyc” – dodał na zakończenie Kurski.

Arkadiusz Gołębiewski przyznał nagrodę Dyrektora Festiwalu NNW dla filmu „Podwójnie wyklęty” mówił o tym, jak trudny autorka wzięła temat, ale udźwignęła go i udało jej się zachować obiektywny stosunek do swego bohatera. „Stanąć po pana stronie, panie kapitanie Romualdzie Rajsie, to był dla mnie ogromny zaszczyt” – powiedziała reżyser Ewa Szakalicka.

Wojciech Szczurek, Prezydent Gdyni, został poproszony o zamknięcie Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci. Prezydent Szczurek podziękował wszystkim i stwierdził, iż to wielka radość i zaszczyt, że Gdynia może gościć Festiwal NNW, gdyż jest to miasto, które zrodziło się z marzeń Polaków o niepodległej Polsce. „Jesteśmy miastem nowoczesnym, ale pamiętamy o wspaniałych pokoleniach bohaterów. Budujemy im pomnik w naszych sercach, dziękujemy za wielkie dzieło ich życia, za postawę, za wspaniałą służbę”. Wojciech Szczurek zaznaczył, że szczególnie cieszy się z młodego pokolenia, które coraz liczniej przyjeżdża do Gdyni. Dodał, że tym roku w sposób szczególny wybrzmiały podziękowania dla bohaterów drugiego planu. Na koniec podziękował dwom osobom bez których Festiwal NNW nie byłby możliwy – Arkadiusza Gołębiewskiego i Jana Białostockiego. „Dziś zamykam Festiwal Niepokorni Niezłomni Wyklęci, ale zapraszam wszystkich za rok” – powiedział prezydent Szczurek.

NAGRODY IX FESTIWALU FILMOWEGO NIEPOKORNI NIEZŁOMNI WYKLĘCI

W KONKURSIE GŁÓWNYM przyznano następujące nagrody:

Jury konkursu filmowego – przewodniczący Maciej Drygas oraz Jan Ruman, prof. Piotr Niwiński, Tadeusz Szyma i Michał Bożek, przyznało nagrodę główną IX Festiwalu Filmowego Niepokorni Niezłomni Wyklęci ZŁOTY OPORNIK filmowi Braciszek Karel w reżyserii Krystyny Krauze za osobisty i wzruszający portret Karela Kryla, barda czechosłowackiej opozycji, zrealizowany z lekkością, humorem a jednocześnie wiernością historycznej prawdzie i wyczuciem filmowego rzemiosła.

Wyróżnienia otrzymały następujące filmy:

Jak Oskar komunę obalał – reż. Piotr Kuciński, Mirosław Basaj
Za ciekawy poznawczo i oryginalny formalnie dokument o wybitnych naukowcach z Solidarności Walczącej , którzy potrafili zaprząc satelitę do walki z komuną.
Polski nie zniszczy nic na świecie. Historia chorążego Antoniego Dołęgi – reż. Bogna Bender-Motyka
Za spójną dramaturgicznie, przejmującą opowieść o chorążym Antonim Dołędze, niezłomnym żołnierzu, który poszukiwany przez bezpiekę, nie ujawnił się aż do swojej śmierci w 1982 roku i został w tajemnicy pochowany przez przyjaciół.
Mój przyjaciel Laluś – reż. Dariusz Walusiak
Za obraz koszmaru komunistycznych represji wobec żołnierzy wyklętych oraz ich bliskich żyjących z piętnem dzieci bandytów.
Podwójnie wyklęty – reż. Ewa Szakalicka
Za odwagę podjęcia trudnego tematu losu kapitana Romualda Rajsa „Burego” i rzetelne wykorzystanie źródeł.

Jury NAGRODY IM. JANUSZA KRUPSKIEGO w składzie: Joanna Krupska, Jarosław Szarek, Jan Józef Kasprzyk, Paweł Witaszek, Paweł Nowacki przyznało dwie równorzędne nagrody – za odwagę i trud w poszukiwaniu tematów oraz postaci niepokornych, niezłomnych, wyklętych – dla filmów

Podwójnie wyklęty Ewy Szakalickiej
Polski nie zniszczy nikt na świecie. Historia chorążego Antoniego Dołęgi Bogny Bender-Motyki

Jury nagrody im. Krupskich przyznało też dwa wyróżnienia dla filmów:

Bitwa pod Rząbcem. Historia Prawdziwa reż. Krzysztof Dziewięcki
Wydarzenia zielonogórskie 1960. Bitwa o Dom Katolicki reż. Rafał Bryll

NAGRODĘ DYREKTORA FESTIWALU NNW otrzymał film Ewy Szakalickiej – Podwójnie wyklęty

NAGRODĘ PREZESA TELEWIZJI POLSKIEJ otrzymał film Małgorzaty Bramy – Kazimierz Leski

KONKURS NA DOKUMENT RADIOWY

Jury konkursu radiowego w składzie Anna Sekudewicz, Anna Wiśnicka, Krzysztof Skowroński przyznało nagrodę główną za dokument radiowy audycji Wilno, krew i łzy – Jolanty Rudnik (Polskie Radio)

oraz wyróżnienia dla audycji:

Kordian i Helena – Alicji Grembowicz, Ireny Piłatowskiej (Studio Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia Warszawa)
Napiętnowani – Mariusza Kamińskiego (Polskie Radio Lublin)
Świadectwo – Cezarego Galka (Radio Zachód)
Bohaterowie drugiego szeregu – Małgorzaty Furgi, Anny Kolmer (Polskie Radio Szczecin)

Podczas IX Festiwalu NNW przyznano również następujące nagrody:

NAGRODĘ ŹRÓDŁO dla pasjonatów historii, którzy swoją pracą, wiedzą oraz doświadczeniem inspirują twórców filmowych do podejmowania tematyki historycznej otrzymała Lidia Lwow-Eberle, legendarna sanitariuszka oddziału Łupaszki, bohaterka ponad 30 filmów dokumentalnych.

NAGRODĘ IM. BŁ. KS. WŁADYSŁAWA BUKOWIŃSKIEGO – za umiejętne opowiadanie historii w literaturze przyznana została Janowi Polkowskiemu.

Zobacz zdjęcia z gali